Voor de energietransitie is nog een flinke uitbreiding van het warmtenet, meer capaciteit op het energienet en een breed dekkend netwerk van laadpalen nodig. Wie gaat deze werkzaamheden uitvoeren? Meer dan de helft van de technische bedrijven heeft een tekort aan mensen en de technici die werken worstelen dagelijks met drukte en stress. Diversiteit en publiek-private samenwerkingen zijn belangrijke pijlers in de oplossing voor dit probleem, lezen we in de Tech Barometer van 2024.
Kwalitatief tekort
Het tekort is nijpend. Ondanks dat er in Nederland maar liefst 1.847.000 mensen werkzaam zijn in een technisch beroep, stonden er in het eerste kwartaal van 2023 meer dan 80.000 vacatures open. Daarmee ervaart 62% van de bedrijven een tekort aan technisch personeel. Niet alleen zijn er te weinig handen (12%), het kwalitatief tekort is nog groter (18%). Mensen beschikken gewoonweg niet over de juiste competenties voor de werkzaamheden. Dit tekort zien werkgevers de komende jaren eerder stijgen dan dalen.
Middelmatig complexe taken
De technici die middelmatig complexe taken kunnen uitvoeren zijn het hardst nodig. Dit niveau is beroepsniveau 2 en is vergelijkbaar met mbo 4-niveau. Om te schetsen hoe gewild deze doelgroep is: 53.800 van de 83.600 openstaande vacatures in het eerste kwartaal van 2023 zochten naar mensen in deze groep. Technische bedrijven zetten het vaakst vacatures uit voor elektromonteurs (27%), meet- en regeltechnici (25%) en loodgieters (17%). Opvallend genoeg is die laatste groep enorm gestegen ten opzichte van 2023, met maar liefst 19%. Al is dat nog waarschijnlijk nog niet voldoende om aan alle vraag te voldoen.
Kansen onbenut
Technici die al in de branche werkzaam zijn gaan gebukt onder de tekorten. Ze moeten extra taken op zich nemen met overbelasting als gevolg. Zelfs meer dan de helft ervaart drukte en werkstress. Bovendien zien ze dat het tekort aan expertise zorgt dat nieuwe kansen onbenut blijven waardoor bedrijven niet groeien. Toch signaleert Techniekpact juist een lichte groei van het aantal vmbo-leerlingen dat kiest voor een technisch profiel. Helaas groeit deze instroom niet voldoende mee met de grote vraag naar technici.
Diversiteit als doel
Diversiteit is een bewezen factor voor meer denkkracht en dus meer succes voor organisaties. Helaas vindt 25% van de bedrijven en 23% van de technici dat onzin. Mannen vinden dit vaker dan vrouwen. De technische branche moet vooral op het gebied van diversiteit van geslacht en dienstverband nog enkele slagen maken. Het imago van de branche als vrouwonvriendelijk en zwaar fysiek werk staat de instroom van vrouwen in de weg. Het feit dat jongeren liever parttime werken en bijna iedereen in de technische brance fulltime werkt, is problematisch voor het aantrekken van de laatste groep. Ook veel vrouwen en 55-plussers vinden dit laatste punt een struikelblok.
Publiek-private samenwerkingen
De gevolgen van de tekorten zijn groot. Zonder technici geen energietransitie en zonder energietransitie geen stop op de klimaatverandering. Dit probleem mag daarom niet op de schouders van één partij rusten stelt een ruime meerderheid van de bedrijven (58%). Er moet samenwerking komen tussen overheid, detacheerders, bedrijfsleven en opleiders. Zo vinden bedrijven dat ze zelf meer kunnen investeren in opleiding en scholing (21%) en meer moeten samenwerken met onderwijsinstellingen (17%). Maar ook aantrekkelijkere arbeidsvoorwaarden genereren (14%) en een goede werk-privébalans bieden aan hun medewerkers (10%) staan in de top-5.
Overheid
Dat de overheid meer moet doen, daar zijn bedrijven het bijna unaniem over eens. Slechts 10% vindt dat zij met de huidige koers goed bezig zijn. 25% vindt zelfs dat de overheid primair verantwoordelijk is voor het terugdringen van technicitekort. Het liefst zien ze de overheid omschooltrajecten aanbieden met een baangarantie (37%). Daarnaast willen ze dat de overheid beter samenwerkt met brancheorganisaties (34%) en meer budget vrijmaakt om techniek te promoten (30%). In het onderzoek kwam terug dat bedrijven de huidige initiatieven van de overheid ‘de plank misslaan’.
Zij-instromers
Een typisch onderwerp publiek-private samenwerking aan kunnen bijdragen zijn de zij-instromers. Deze doelgroep vormt een belangrijke groep in de oplossing voor het technicitekort waardoor een grote kans ligt voor publiek-private samenwerkingen. Als deze groep door gezamenlijke inspanningen wordt bereikt met korte omscholingstrajecten voor functionele inzetbaarheid, zou dat een grote stap zijn. Andere redenen om deel te nemen aan een publiek-private samenwerking zijn voor bedrijven onder meer de doorstroom van technici stimuleren door bijscholing (20%) en de arbeidsmarktbemiddeling begeleiden (17%).
Lees hier de hele Tech Barometer 2024.
Artikelen
We staan aan de vooravond van een enorme transitie. Lees alles over onze innovaties en oplossingen.
