Ga naar hoofdinhoud

Is klimaat een mensenrechtenkwestie?

Vorige week behandelde het Europese Hof voor de Rechten van de Mens een zaak van vier Zwitserse vrouwen die de overheid beschuldigen van onvoldoende klimaatactie, uit angst voor hun gezondheid. Tot vreugde en verbijstering oordeelde het Hof in het voordeel van de vereniging waarvan de vrouwen onderdeel uitmaken en zegt daarmee dat klimaatverandering het recht op een privƩ- en gezinsleven bedreigen.

Zwitserland is tekortgeschoten

De rechtbank erkent hiermee dus een recht op effectieve bescherming tegen de ernstige nadelige gevolgen van klimaatverandering op grond van artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. De rechtbank zegt dat Zwitserland niet genoeg heeft gedaan om klimaatverandering aan te pakken zoals het hoort volgens het Verdrag. Er zijn tekortkomingen in het binnenlandse regelgevingskader en ze hebben de doelen voor het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen niet gehaald.Ā 

Niet serieus genomen

Ondanks dat nationale regeringen zelf mogen beslissen wat ze doen, zegt de rechtbank dat Zwitserland niet op tijd of goed genoeg heeft gehandeld om klimaatverandering tegen te gaan. Dat zeggen ze op basis van bewijs dat ze hebben gezien. De rechtbank zegt ook dat Zwitserse rechtbanken niet goed hebben gekeken naar wat wetenschappers zeggen over klimaatverandering en dat ze klachten niet serieus hebben genomen.

Verbijsterd

In NRC lezen we dat Zwitserse media en politici verbijsterd waren door de uitspraak en het vonnis ā€˜activistischā€™, ā€˜absurdā€™ en ā€˜schandaligā€™ noemen. De radicaal-rechtse SVP wil nu uit de Raad van Europa stappen om een einde te maken aan alle buitenlandse bemoeizucht. Sommige linkse politici spraken juist van ā€žeen oorvijg voor de regeringā€. Veel mensen haalden aan dat de Zwitserse bevolking enkele jaren geleden zelf een aanscherping van het klimaatbeleid afwees in een referendum. ā€œHet vonnis van de rechtbank lijkt onze democratische spelregels onvoldoende te respecterenā€, oordeelde een centrumrechtse politicus.

Waarborgen

Laura Burgers, klimaatjurist aan de Universiteit van Amsterdam, vertelt NRC dat ze vooral benieuwd was of het Hof op de stoel van politiek wil plaatsnemen en wil gaan voorschrijven wat het beleid zou moeten zijn. Dat is niet aan de hand, het arrest laat volgens haar zien hoe voorzichtig het Hof oordeelt over het klimaatbeleid en de besluitvorming die nodig is om dat doel te bereiken. Volgens het Hof hebben landen een ā€žruime beoordelingsmargeā€ als het gaat om de vraag hoe ze hun klimaatdoelen willen behalen. De kritiek van het Hof richt zich dan ook vooral op de waarborgen van doelen die zijn ingebouwd (tussentijdse garanties dat het doel voor 2050 ook echt gehaald kan worden) om dat te laten lukken.

Ā 

Meer lezen over de uitspraak van het Hof? Download het volledige arrest hier.