De ontwikkeling van warmtenetten lijkt dé oplossing voor een duurzaam en gasvrij Nederland. Toch waarschuwen Amsterdamse woningcorporaties dat hun betrokkenheid op losse schroeven staat. Stijgende kosten, onduidelijke regels en zorgen over betaalbaarheid maken deelname steeds moeilijker. “Zolang de betaalbaarheid van warmte niet structureel kan worden gewaarborgd, zien woningcorporaties zich genoodzaakt hun betrokkenheid stop te zetten”, zegt onderzoeker Herbert van den Hardenberg van de Universiteit Utrecht en Areaal Advies.
De oplopende kosten drukken zwaar
Uit gesprekken met zes Amsterdamse woningcorporaties blijkt dat oplopende kosten voor personeel, materialen en onderhoud de realisatie van warmtenetten bemoeilijken. De vraag is wie die kosten moet dragen. Corporaties vinden dat de rekening niet bij huurders of henzelf mag belanden. “Corporaties zijn gemotiveerd om warmtenetten te realiseren, maar voelen zich gedwongen te pauzeren,” zegt Van den Hardenberg. Het project Warm Amsterdam illustreert dit: stijgende operationele kosten en onduidelijkheid over financiële verantwoordelijkheden zorgden dat het stilviel. De Wet Collectieve Warmte (Wcw) bood destijds hoop, maar leidde juist tot nieuwe onzekerheden over de verdeling van risico’s en kosten.
Energiearmoede tegengaan
De Wet Collectieve Warmte moet volgens Van den Hardenberg helpen om vertrouwen te herstellen. De wet verplicht een publiek meerderheidsbelang, wat de maatschappelijke focus op betaalbaarheid versterkt. Ook wordt het warmtetarief losgekoppeld van de gasprijs, een belangrijke stap vooruit. Toch waarschuwen corporaties dat dit niet automatisch lagere tarieven oplevert. “De wet geeft kaders, maar geen garanties”, stelt Van den Hardenberg. Monopolieposities blijven bestaan en zonder structurele financiële steun is betaalbare warmte verre van zeker. Bovendien kunnen energiebedrijven door financiële onzekerheid terughoudend worden, waardoor nieuwe projecten vertragen of zelfs stilvallen.
De oplopende kosten drukken zwaar
Volgens het onderzoek ligt de sleutel bij de overheid. Alleen met structurele compensatie en helder beleid blijven warmtenetten betaalbaar. “Woningcorporaties en huurders moeten de zekerheid krijgen dat zij niet het financiële sluitstuk vormen”, benadrukt Van den Hardenberg. Daarnaast vragen corporaties om duidelijke regie, consistente koers en betrouwbare beleidskaders zonder plotselinge ingrepen. Ook financiële bijdragen zijn nodig om de operationele capaciteit van corporaties te versterken. De conclusie is helder: de toekomst van warmtenetten hangt af van politieke keuzes. Zonder daadkracht en richting blijft de energietransitie steken in goede bedoelingen.
Lees hier het hele artikel via Warmte365.
Artikelen
We staan aan de vooravond van een enorme transitie. Lees alles over onze innovaties en oplossingen.